In Washington werd er door de overheid volgend experiment gehouden: ze gaven alle data van het bestuur vrij aan de burgers met als bedoeling om hier slimme toepassingen op te bouwen. Het project kreeg de naam ‘Apps for democracy’ en was een groot succes. In Estland werd illegaal afval opgeruimd door vijftigduizend vrijwilligers, door gebruik te maken van GPS en Google Maps en natuurlijk de eigen handen. Het zijn schoolvoorbeelden van (lokale) besturen die hun macht als hefboom gebruiken voor innovatie, maar vooral collectiviteit en participatie. Toch zijn dit uitzonderingen, want lokale overheden moeten anno 2018 tegen heel wat uitdagingen opboksen.
De uitdaging voor lokale besturen
In 2017 hield McKinsey, namelijk the McKinsey Center for Government, een grootschalige studie bij verschillende overheden in wel 42 landen. Ze onderzochten meer dan 200 cases en interviewden ongeveer 50 hoofden van het hoogste tot het laagste niveau. De grootste conclusie hieruit was dat overheden dringend betere resultaten en uitkomsten moeten leveren en een betere ervaring dienen te creëren voor de burger. Uit cijfers blijkt namelijk dat het budget sinds 2005 met ongeveer één derde verhoogd is, maar nog steeds worden de verwachtingen van burgers niet ingevuld.
De Vlaamse lokale besturen hebben dan ook met heel wat uitdagingen te kampen. De jaarlijkse budgetten staan onder druk, maar door onder andere de vergrijzing stijgen de uitgaven anderzijds wel. Bovendien verlangt de Vlaamse Overheid steeds meer van lokale besturen en niet alleen zij, ook de burger heeft steeds meer verwachtingen. De online wereld is niet meer weg te denken, onze behoeften kunnen onmiddellijk worden ingevuld, ook een stad of gemeente zou in principe moeten meekunnen met deze trend. Geen eenvoudige opgave voor een eerder log systeem.
Wil u weten hoe wij waarde creëren voor onze cliënten? Lees hier meer over onze aanpak.
Uit onderzoek dat naging wat burgers nodig hebben, willen en verwachten van publieke services in 2020 blijkt dat ze vooral zoeken naar: eerlijkheid en transparantie, hoge kwaliteit en efficiënte dienstverlening, specifieke lokale noden kunnen oplossen, accountability of verantwoording en tot slot personalisering en keuzes.
Uit bovenstaand onderzoek van McKinsey blijkt dat 60 procent van de transformaties aan overheden mislukken en de geplande targets niet bereikt worden. Er zijn dan ook heel wat barrières die mee aan de oorzaak liggen zoals de spanningen tussen bestuur en beleid, de verschillende stakeholders die iets anders willen, te weinig opvolging bij implementatie... Dit zorgt ervoor dat het niet eenvoudig is voor lokale besturen om de focus te behouden op waar het in feite om zou moeten draaien: public value.
Public value
Harvard professor Mark Moore is gespecialiseerd in public value en het management ervan. Hij omschrijft public value of publieke waarde als volgt: publieke waarde is het collectieve beeld van wat de samenleving ervaart als waardevol, welke tot stand komt op een manier die legitiem is en vertrouwen wekt bij de samenleving en gereflecteerd wordt in de dagelijkse bedrijfsvoering.
Waarde creëren: een aantal tips voor lokale besturen
Om als lokaal bestuur echt waarde te creëren zijn wij ervan overtuigd dat de belastingdruk die wordt ervaren in verhouding moet staan met de effecten die gegenereerd worden en dit in combinatie met de tevredenheid van de burger. Wat maakt dat een burger tevreden is over zijn of haar bestuur wordt beïnvloed door verschillende factoren, maar dat zou ons in dit artikel te ver leiden. Wel geven we graag drie, volgens ons, maar ook vastgesteld uit onderzoek, cruciale praktijken mee aan lokale besturen. Praktijken die kunnen zorgen voor de creatie van meer public value.
Bleyen en Bouckaert bekeken in 2015 de strategische meerjarenplannen van gemeenten en OCMW’s. Hieruit bleek dat meer dan de helft van het totale budget niet gekoppeld was aan doelstellingen. Nog concreter wil dit zeggen dat slechts 15% tot 20% van het budget expliciet en op een inhoudelijke relevante en resultaatsgerichte manier gerapporteerd wordt. Genoeg evidentie voor ons en andere onderzoekers dat steden en gemeenten meer moeten (durven) meten en in kaart brengen dan ze vandaag doen. Er bestaan voldoende benchmarks die op een effectieve manier kunnen worden ingezet. Ten opzichte van de privésector wordt er te weinig return on investment berekend en toch is het mogelijk. Meer hierover kan u lezen in een eerder artikel over strategie en beleidsplanning in lokale besturen.
Om de hoge verwachtingen van alle stakeholders en de omgeving in te lossen, herdenken overheden best de sleutel capabilities in hun organisatie. Het rapport van McKinsey toont aan dat overheden en lokale besturen meer nood hebben aan strategische capabilities en dan vooral in leiderschap. Verder zijn volgende specifieke skills een opportuniteit om verder te ontwikkelen: financiële skills, commerciële skills, digitale technologie, data analytics en tot slot talent management. Deze kunnen ervoor zorgen dat elke gespendeerde euro een betere uitkomst oplevert.
We hebben het reeds vermeld in dit artikel, maar burgers, zo blijkt uit onderzoek, staan er erg op dat ze zich fair behandeld voelen. Transparantie is daarbij een sleutelwoord. Lokale besturen zijn volgens ons vandaag nog niet voldoende transparant wat betreft hun doen en laten. Dit heeft een negatieve invloed op de tevredenheid van burgers. Informatie verlenen over prestaties, met als doel om naar de toekomst te kijken, niet naar het verleden, kunnen een grote stap voorwaarts betekenen voor het creëren van meer public value.
